Tasrifan anu 39 bab

Ari sakabehna bab tasrif eta aya sabaraha bab ? 
Aya 39 bab

Naha kumaha jalan-jalana anu matak bab tasrif aya 39 bab?
Ih,karena eta bab tasrif dijieun dua tangkal

Naon satangkal-tangkalna?
Satangkal sulasi mujarod jeung majid ,dua tangkal ruba'i mujarod jeung mazid

Karena ceuk koidah :

ثُلَاثِيٌ مُجَرَدٌ مَزِيْدٌ ۞ رُبَاعِيٌ مُجَرَدٌ مَزِيدٌ

Tilu wungkul tilu aksara di tambah
Opat wungkul opat aksara di tambah

Naon hartina sulasi mujarod?
Tilu wungkul aksarana 

Saperti mana contona?
Saperti wazan فَعَلَ

Naha ari wazan فَعَلَ teh tilu wungkul aksarana?

tilu

Naon hiji-hijina?
Hiji pa fiil,dua ain fiil,tilu lam fiil.

Ari pa'na pa' naon?
Fa' fiil

Ari aina, ain naon?
Ain fiil

Ari lamna,lam naon?

Lam fiil

Naha ari lafad فَعَلَ teh wazan atawa maozun?

Wazan

Naon hartina wazan? 

Timbangan

Naon hartina maozun ?
Anu di timbang

Karena ceuk qo'idah :

اَرِيْ وَزَانْ اَنُوْ نِمْبَغ مَوْزُوْنَ ۞ مَوْزُنمَهْ نُوْ دِيْ تِمْبَغْ كُوْ وَزَنَ

(ari wazan anu nimbang maozuna # maozunmah nu di timbang ku wazana)

Saperti mana maozun anu katimbang ku wazan فَعَلَ ?
Saperti lafad نَصَرَ

Naha ari lafad نَصَرَ teh katimbang ku wazan فَعَلَ ?
Ih,atuh puguh wae katimbangnamah

Katimbang dina pada naonana?
Katimbang dina pada tilu wungkul aksarana

Cing majar maneh maozun نَصَرَ katimbang ku wazan فَعَلَ ,ari nun na ,nun naon?
Nun pa fiil

Naon sababna anu matak di ngaranan nun pa fiil?
Ih,karena eta nun lafad نَصَرَ cicingna malempengan kana fa fiilna wazan فَعَلَ

Ari shodna, shod naon?
Shod ain fiil

Naon sababna disebut shod ain fiil ?
Sabab eta shod cicingna malempengan kana ain fiilna wazan فَعَلَ

Ari ro'na ,ro naon ?

Ro lam fiil

Naon sababna dingaranan ro lam fiil ?
Sabab ro na lafad نَصَرَ cicing malempengan kana lam fiilna wazan فَعَلَ 

Naon hartina ruba'i mujarod?
Opat wungkul aksarana 

Saperti mana contona?
Saperti wazan فَعْلَلَ

Naha ari wazan فَعْلَلَ teh opat wungkul aksarana?
Opat

Cik coba urang bilang

hiji fa,dua ain,tilu lam fiil awwal,opat lamfiil tsani

Ari fa'na ,fa naon?

Fa fiil

Ari aina ,ain naon?
Ain fiil

Ari lamna ,lam naon ?

Lam fiil awwal ,lam fiil tsani

Naha ari lafad فَعْلَلَ teh wazan atawa maozun?
Wazan

Naon hartina wazan?
Timbangan

Naon hartina maozun?
Anu di timbang

Karena ceuk qo'idah :

هَرْتِ وَزَنْ اَنُوْ نِمْبَغْ مَوْزُوهنَ ۞ مَوْزُنْ مَهْ نُو دِيْ تِمْبَغْ كُو وَزَانَ

(harti wazan anu nimbang maozuna # maozunmah nu ditimbang ku wazana)

Saperti mana maozun anu kitimbang ku wazan فَعْلَلَ?
Saperti lafad دَخْرَجَ

Naha ari lafad دَخْرَجَ teh katimbang ku wazan فَعْلَلَ ?
Ih,atuh puguh bae katimbangnamah

Katimbang dina pada naonana?
Katimbang dina pada opat aksarana

Cik,majar maneh maozun دَخْرَجَ katimbang ku wazan فَعْلَلَ ari dalna dal naon?
Dal fa fiil

Naon sababna anu matak di ngaranan dal fa fiil
Ih,karena eta si dal cicingna malempengan kana fa fiilna wazan

Ari khona,kho naon?
Kho ain fiil

Naon sababna anu matak di ngaranan kho ain fiil
Ih,karena eta si kho cicingna malempengan kana ain fiil wazan فَعْلَلَ

Ari ro'na ,ro naon?
Ro' lam fiil awwal

Naon sababna anu matak di ngaranan ro lamfiil awwal?
Ih,karena eta ro' cicingna malempengan kana lam fiil awwalna wazan فَعْلَلَ

Ari jimna ,jim naon ?
Jim lam fiil tsani

Naon sababna anu matak di ngaranan lam fiil tsani
Ih,karena eta jim cicingna malempengan kana lam fiil tsanina wazan فَعْلَلَ

Naha ari harap maozun malempengan kana harap wazan misti dingaranan harap wazan?

Misti

Karena ceuk qo'idah :

لَمُنْ فَا بٓنٓرَانْ حُرُوْفْ مَوْزُوْنَ ۞ كَانَ حُرُفْ وَازاَنْ تٓ بَيْدَ غَرَانَا

لَمُنْ آفَا آفَا دٓئِ غَرَانَ ۞ لَمُنْ عَيْنْ عَيْنْ دٓءِ غَرَانَ

لَمُنْ آلَمْ آلَمْ دٓءِ غَرَانَا ۞ تَمْبَاهْ اَصَل تَغْتُو سَرُوَا غَراَنَا

كَمْبَرْ فِعِلْ تِلُو وُغكُل ْ فَعَلَ ۞ نَصَرَ مَوْزُوْنَا وَازَانْ فَعَلَ

كَمْبَرْ فِعِلْ اَوْفَةْ وُغْكُوْل فَعْلَلَ ۞ ذَخْرَجَ مَوْزُوْنَ وَازَانْ فَعْلَلَ

(lamun fa beneran huruf maozuna # kana huruf wazan teu beda ngarana

Lamun efa efa deui ngaran # amun ain ain deui ngarana

Lamun elam elam deui ngarana # tambah asal tangtu sarua ngarana

Gambar fiil tilu wungkul fa'ala # nasoro maozuna wazan fa'ala

Gambar fi'il opat wungkul fa'lala # dahroja maozuna wazan fa'lala

Naha ari sulasi mujarod jeung mazid aya sabaraha bab?

Aya dalapan belas bab

Karena ceuk qo'idah :

ا

رِ ثُلَاثِ مُجَرَدْ جٓغْ مَزِيْدْنَا ۞ اَيَا سَفُوْلُوْهْ دَلَفَنْ فُوْنْجُولْنَا

(ari sulasi mujarod jeung mazidna # aya sapuluh dalapan punjulna)

Naon sababna anu matak sulasi mujarod jeung mazidna aya dalalan belas bab?
Ih,karena eta sulasi mujarod di jieun genep bab barang mazidnamah aya dua belas bab

Karena ceuk qo'idah :

سَبَابْ مُجَرَدْ دِی جِئٓنْ كَنَفْ بَابْ ۞ مَزِيْدْنَامَهْ اَيَا دُوَا بٓلَسْ بَابْ

(sabab mujarod dijieun genep bab # mazidnamah aya dua belas bab)

Naon sababna anu matak sulasi mujarod di jieun genep bab?

Ih,karena eta ain fiilna sulasi mujarod barisna ain fiil madina meunang dibaca tilu wajah ,meunang jabar,meunang pees,meunang jeer

Keur nalika dibaca jabar ain fiil madina kana ain fiil mudorena meunang sabaraha wajah?

Meunang tilu wajah.meunang jabar,meunang jeer,meunang pees

Keur nalika dibaca jeer ain fiil madina kana ain fiil mudorena meunang sabaraha wajah?

Meunang dua wajah.hiji meunang jabar ,dua meunang jeer

Keur nalika dibaca pees ain fiil madina kana ain fiil mudorena meunang sabaraha wajah?

Meunang sawajah,meunang pees wungkul

Karena ceuk qo'idah :

اَرِی فِعِلْ هٓنْتٓ تَمْبَهْ تِنَا تِلُوْ ۞ اَيْتَ بَابْ نَا اَيَ دُوَا كَلِ تِلُوْ

(ari fiil henteu tambah tina tilu # eta babna aya dua kali tilu)

فَاالعَيْنُ اِنْ تُفْتَحْ بِمَاضٍ فَاكْسِرِ ۞ اَوْ ضُمَّ اَوْ فَافْتَحْ لَهَا فِی الْغَابِرِ

وَاِنْ تُضَمَّ فَاضْمُمَنْهَا فِيْهِ ۞ اَوْ تَنْكَسِرْ فَافْتَحْ وَكَسْرًا عِيْهِ

لَمُوْن جَبَرْ عَيْنْ فِعِلْ مَاضِيْنَا ۞ جَبَرْ جَيْئَيْرْ عَيْنْ  مُضَارِعْنَا

(lamun jabar ain fi'il madina # jabar jeer pees ain mudorena)

لَمُوْنْ جَيْئَيْرْ عَيْنْ فِعِل مَاضِنَا ۞ جَبَرْ جَيْئَيْر عَيْنْ فِعِلْ مُضَارِعْنَا

(lamun jeer ain fi'il madina # jabar jeer ain fi'il mudorena)

لَمُوْنْ فَيْئَيْسْ عَيْنْ فِعِلْ مَاضِيْنَا ۞ فَيْئَيْس دٓئء عَيْنْ فِعِلْ مُضَارِعْ نَا

(lamun pees in fi'il madina # pees deui ain fiil mudorena)

Naon sababna anu matak sulasi mazid aya 12 bab?
Ih,karena eta sulasi mazid dijieun 3 warna

Naon sawarna-warnana ?
Hiji warna awwal,dua warna sani,tilu warna salis

Karena ceuk ko'idah :

سَبَابْ مَزِيْدْمَهْ كَابَكِی كَانَ تِلُوْ ۞ وَرْنَ اَوَالْ ثَانِ ثَالِثْ نُوْ كَاتِلُوْ
(sabab mazidmah kabagi kana tilu # warna awal sani salis nu katilu)

Warna awal sabaraha bab?
Tilu bab

Warna sani sabaraha bab?
Lima bab

Warna salis sabaraha bab?
Opat bab

Karena ceuk qo'idah :

وَرْنَ اَوَلْ دِيْ جِيْئٓنْ نَا تِلُوْ بَابْ ۞ وَرْنَا ثَانِ دِی جِئٓنَ لِمَا بَابْ

وَرْنَا ثَالِثْ دِی جِيْئئنأ نَا اَوْفَةْ بَابْ ۞ جُمْلَهْ تِلُوْ كَا حَاصِلًا كَابَيْهْ بَابْ

(warna awal dijieuna tilu bab # warna sani dijieuna lima bab

Warna salis dijieuna opat bab # jumlah tilu kahasilan kabeh bab)

Cik urang buktikeun majar maneh sulasi mujarod jeung mazidna aya dalapan belas bab ?
Opat jeung lima salapan,salapan jeung tilu dua belas,dua belas jeung genep di jumlah dalapan belas bab

Karena ceuk qo'idah :

اَرْبَعْ خَمْسَ زِيْدْ ثَلَاثَ اِثْنَيْ عَشَ ۞ مَعْ سِتَهْ جُمْلَهْ ثَمَنِيَةَ عَشَرْ

اَوْفَةْ لِيْمَا رٓجٓغْ تِلُوْ دُوَا بٓلَسْ ۞ تَمْبَهْ كٓنٓفْ دِیْ جُمْلَهْ دَلَفَانْ بٓلَسْ

(opat lima reujeung tilu dua belas # tambah genep dijumlah salapan belas)

Naha ari ruba'i mujarod jeung mazidna aya sabaraha bab?
Aya dua puluh hiji bab

Karena ceuk qo'idah :

اَرِیْ رُبَاعِ مُجَرَدْ جٓغْ مَزِيْدْنَا ۞ اَيَا دُوَا فُوْلُوْهْ هِجِ فُوْنْجُوْلنَا

(ari ruba'i mujarod jeung mazidna # aya dua puluh huji punjulna)

Naha kumaha jalan-jalana anu matak ruba'i mujarod jeung mazidna aya dua puluh hiji bab?
Ih,karena eta ruba'i mujarod di jieun sabab,mulhakna genep ,mazidnamah aya opat belas bab

Karena ceuk qo'idah :

سَبَابْ مُجَرَدْ دِيْ جِئٓنْ هِجِ بَابْ ۞ تَافِی غَبَوْكَئَنْ مُلْحَكْ كٓنٓفْ بَابْ

اَرِی رُبَاعِ مَزِيْدْمَهْ دِيْ جِئٓنَ ۞ اَوْفَةْ بٓلَسْ تَافِی غِتُوْغْ اِجْمَلْنَا

(sabab mujarod dijieun hiji bab # tapi ngabogaan mulhak genep bab

Ari ruba'i mazidmah dijieuna # opat belas tapi ngitung ijmalna)

 

Naha kumaha jalan-jalana anu matak ruba'i mujarod dijieun sabab jeung mulhaqna genep bab?
Ih,karena eta ruba'i mujarod dijieun sabab bae

Karena ceuk qo'idah :

اَرِیْ فِعِلْ هٓنْتٓ تَمْبَهْ تِنَا اَوْفَةْ ۞ اَيْتَ بَابْ نَا غَنْ سَا وَجَهْ هٓنْتٓ لٓفَتْ

(ari fi'il henteu tambah tina opat # eta babna ngan sawajah henteu lepat)

تَفِی غَبَوْكَئَنْ مُلحَقْ كٓنٓفْ بَابْ ۞ جُمْلَهْ تُوْجُوْهْ جٓغْ نُوْ تَدِی اَصَلْ بَابْ

(tapi ngabogaan mulhak genep bab # jumlah tujuh jeung nu tadi asal bab)

اَرِيْ رُبَاعِ مَزِيْدْ فِيْهْ دِی جِئٓنْ نَا ۞ اَوْفَةْ بٓلَسْ تَفِی غِتُوْغْ اِجْمَلْ نَا

(ari ruba'i mazidmah dijieuna # opat belas tapi ngitung ijmalna)

Naha kumaha jalan-jalana anu matak ruba'i mazid pih aya opat belas bab?
Ih,karena eta ruba'i mazid pih di jieun dua warna

Naon sawarna-warnana?
Warna awwal jeung warna tsani

Karena ceuk qo'idah :

سَبَابْ مَزِيْدْ مَاهْ كَا بَا كِیْ كَانَا دُوَا ۞ وَرْنَ اَوَالْ وَرْنَا ثَانِ نُوْ كَا دُوَا

(sabab mazidmah kabagi kana dua # warna awal warna sani nu kadua)

Warna awal sabaraha bab?

Sa bab,mulhaqna aya dalapan bab

Warna sani aya sabaraha bab?
Dua bab,mulhaqna aya tilu bab

Karena ceuk qo'idah :

وَرْنَا اَوَلْ دِيْ جِئٓنْ هِجِ بَابْ ۞ تَفِی غَبَوْكَائَنْ مُلْحَقْ دَلَفَنْ بَابْ

(warna awal dijieuna hiji bab # tapi ngabogaan mulhak dalapan bab)

وَارنَا ثَانِی دِیْ جِئٓنْ نَا دُوَا بَاب ۞ تَفِی غَبَوْكَا ئَنْ مُلحَقْ تِلُوْ بَابْ

(warna sani dijieuna hiji bab # tapi ngabogaan mulhak tilu bab)

Anu mana anu ngabogaan mulhaq?
Ih,etamahah henteu tangtu,sabab duanana oge pada ngabogaan mulhaq, bab awal mulhaqnateh dua bab kadua mulhaqnateh hiji bab

Karena ceuk qo'iah :

بَابْ كَا هِجِ مُلْحَقْ نَا تَيْهْ دُوَا بَابْ ۞ بَابْ كَ دُوَا مُلْحَقْ نَا تَيْهْ هِجِ بَابْ

(bab kahiji mulhaknateh dua bab # bab kadua mulhaknateh hiji bab)

Cik urang buktikeun majar maneh bab tasrif aya tilu puluh salapan bab.dua jeung tilu, lima, lima jeung salapan ,opat belas.opat belas jeung tujuh,salikur.salikur jeung dalapan belas, jadi jumlah tilu puluh salapan bab

Karena ceuk qo'idah :

دُوَا تِلُوْ جٓغْ سَلَفَانْ اَوْفَةْ بٓلَسْ ۞ تَمْبَهْ تُوْجُوْهْ جَدِیْ سَلِكُوْرْ سِغْ اَوَسْ

(dua tilu jeung salapan opat belas # tambah tujuh jadi salikur sing awas)

نُوْ سَلِكُوْرْ جٓغْ دَلَفَانْ بٓلَسْ تَدِی ۞ جُمْلَهْ تِلُوْ فُوْلُوْهْ سَلَفَانْ غَاجَدِی

(nu salikur jeung dalapan belas tadi # jumlah tilu puluh salapan ngajadi)

وَجُمْلَةُ الْبَابِ مِنَ التَّصْرِيْفِ ۞ تِسْعٌ وَثَلَاثُوْنَ عِنْدَ صَرْفِ

اَرِیْ جُمْلَهْ سَدَيَنَا بَابْ تَصْرِيْفْ ۞ اَيَا تِلُوْفُوْلُوْهْ سَلَفَانْ كَا تَصْرِيْفْ

(ari jumlah sadayana bab tasrif # aya tilu puluh salapan katasrif)

Mana pepertelaana sulasi mujarod dijieun genep bab teh ?

بَابْ اَوَلْ وَزَنَا : فَعَلَ يَفْعُلُ فَعْلًا فَهُوَ فَاعِلٌ وَدَاكَ مَفْعُوْلٌ اُفْعُلْ لَاتَفْعُلْ مَفْعَلٌ مَفْعَلٌ مِفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : نَصَرَ يَنْصُرُ نَصْرًا فَهُوَ نَاصِرٌ وَدَاكَ مَنْصُوْرٌ اُنْصُرْ لَاتَنْصُرْ مَنْصَرٌ مَنْصَرٌ مِنْصَرٌ

Alamatnamah eta bae tilu wungkul aksarana,sabab jabar ain fiil madina pees ain fiil mudorena

بَابْ ثَانِی وَزَانَ : فَعَلَ يَفْعِلُ فَعْلًا فَهُوَ فَاعِلٌ وَدَاكَ مَفْعُوْلٌ اِفْعَلْ لَاتَفْعَلْ مَفْعَلٌ مَفْعَلٌ مِفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : ضَرَبَ يَضْرِبُ ضَرْبًا فَهُوَ ضَارِبٌ وَدَاكَ مَضْرُوْبٌ اِضْرِبْ لَاتَضْرِبْ مَضْرِبٌ مَضْرِبٌ مِضْرَبٌ

Alamatnamah eta bae tilu wungkul aksarana,sabab jabar ain fiil madina jeer ain fiil mudorena

بَابْ ثَالِثْ وَزَانَا : فَعَلَ يَفْعَلُ فَعْلًا فَهُوَ فَاعِلٌ وَدَاكَ مَفْعُوْلٌ اِفْعَلْ لَاتَفْعَلْ مَفْعَلٌ مَفْعَلٌ مِفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : فَتَحَ يَفْتَحُ فَتْحًا فَهُوَ فَاتِحٌ وَدَاكَ مَفْتُوْحٌ اِفْتَحْ لَاتَفْتَحْ مَفْتَحٌ مَفْتَحٌ مِفْتَحٌ

Alamatnamah eta bae tilu wungkul aksarana,sabab fatah ain fiil madina,fatah ain fiil mudorena

Naha ari bab ka tiluteh aya saratna?
Ih,atuh puguh bae ayanamah

Naon saratnateh?
Nyaeta kudu aya salasahijina hurup halaq dina ain fiilna atawa dina lam fiilna

Naha ari harap halaq teh aya sabaraha?
Aya genep

Naon hiji-hijina?
Hiji hamzah,dua ha,tilu ain,opat he,lima kho,genep gin

Karena ceuk qo'idah :

هَمْزٌ فَهَاءٌ ثُمَّ عَيْنٌ حَاءُ ۞ مُهْمَلَتَانِ ثُمَّ غِيْنٌ خَاءُ

هَمْزَهْ جٓغْ هَا عَيْنْ جٓغْ حَا تٓ جٓجٓكَانْ ۞ تَمْبَهْ دُوَا خَا غِيْنْ فَدَ دِی جٓجٓكَانْ

(hamzah jeung ha, ain jeung he teu cecekan # tambah dua kho gin pada di ceccekan)

اِدَارُمْتَ حَرْفَا الْحَلْقِ فَحْيَ هَاءٌ هَمْزٌ ۞ وَعَيْنٌ وَحَاءٌ ثُمَّ غِيْنٌ وَخَا عُرِفْ

نُوْ كٓنٓفْ اَكْسَرَا بٓهٓغْ دُوَا هَاءْ جٓغْ هَمْزَهْ ۞ تِلُوْ اَوْفَةْ حَاءْ جٓغْ عَيْنْ مَانٓفْ غِيْنْ خَا مُجَمَهْ

(nu genep aksara beuheung ji dua ha jeung hamzah # tilu opat he jeung ain ma nep gin kho mujamah)

Naha ari haraf halaqteh dimana disimpena?
Ih,etamah ima waima ,ima dina ain fiilna waima dina lam fiilna

Kumaha lamun aya haraf halaq disimpen dina fa fiil?
Ih,atamah henteu meunang

Naon sababna?
Sabab moal kaasuf kana bab ka tilu

Karena ceuk qo'idah :

وَلَامٌ اَوْ عَيْنٌ بِمَا قَدْ فُتِحَ ۞ حَلْقِ سِوَادَبِسُدُوْدِتَضَحَ

لَامْ اَتَوَا عَْيْنْ اَتَوَا بََغْسَا جَبَرْ ۞ حَرَفْ حَلَقْ لِيَنْ كِتُوْ شَدْ كَاتَغْكَرْ

(lam atawa 'ain atawa bangsa jabar # haraf khalaq lian kitu sad katanggar)

Ah,bohong bae majar maneh haraf halaq disimpen dina fa fiil moal kaasup bab ka tilu, gening aya contona saperti lafad اَبَی يَأْبَی fa fiilna ku haraf halaq buktina hamzah tapi kaasup kana bab ka tilu
Ih ,kajeun teuing da etamah hukumna sad

Ari sadna sad naon?
Sad mukholifulqias dunal isti'mal hartosna nyulayaan qiasna henteu dina lakuna.

Ari babagian sad aya sabaraha siki ?
Aya tilu

Naon hiji-hijina?
Hiji,sad mukholifulqias dunal isti'mal
Dua,sad mukholifulqias walisti'mal
Tilu,sad mukholiful isti'mal dunal qias

Karena ceuk qo'idah :

مُخَلِفُ الْقِيَسِ دُوْنَاالاِسْتِعْمَالْ ۞ مُخَلِفُ القِيَسِ وَالاِسْتِعْمَالْ

مُخَلِفُ الاِسْتِعْمَالِ دُوْنَ الْقِيَسْ ۞ تَعْرِفُهَا مَعَ عَدَمِ الاِلْتِبَسْ

نُ كَا هِجِ يُولَيَائَنْ قِيَسْنَا ۞ تَفِی هٓنْتٓ يُوْلَيَائَنْ لَاكُوْنَا

(nu kahiji nyulayaan qiasna # tapi henteu nyulayaan lakuna)

نُوْ كَا دُوَا يُوْلَيَئَنْ قِيَسْنَا ۞ رٓجٓغْ يُوْلَيَائَنْ دِيْنَا لَكُوْنَ

(nu kadua nyulayaan qiasna # reujeung nyulayaan dina lakuna)

نُوْ كَاتِلُوْ يُلَيَئَنْ لَكُوْنَا ۞ تَفِی هٓنْتٓ يُوْلَيَئَنْ قِيَسْنَا

(nu katilu nyulayaan lakuna # tapi henteu nyulayaan qiasna)

Naha sakur-sakur kalimah anu aya salasahijina haraf halaq dina ain fiilna atawa dina lam fiilna kudu di asupkeun kana bab ka tilu?
Ih,etamah henteu ,balikta kudu Aya Salasahijina haraf halaq dina ain fiilna atawa dina lam fiilna ,da aya kalimah anu aya haraf halaqan tapi henteu kaasup kana bab katilu contona saperti دَخَلَ يَدْخُلُ

Karena ceuk palenggeran :

اِدْ لَا يَلْزَمُ وُجُوْدُ الشَّرْتِ وُجُوْدُ الْمَسْْرُوْطْ ۞ بَلْ يَلْزَمُ مِنْ وُجُوْدِالمَسْرُوْطْ وُجُوْدُ الشَّرْتِ

Hartosna : henteu misti tiap-tiap aya syarat kudu aya anu di syaratanana,balikta pasti tiap-tiap aya anu di syaratanana kudu aya syaratna

Karena ceuk palenggeran deui :

كُلُّ جُزٍ مُدَوَرٌ وَلَيْسَ كُلُّ مُدَوَرٍ جُوْزًا

Hartosna : tiap-tiap pala eta buleud.tapi,henteu tiap-tiap anu buleud eta pala.

بَابْ رَبِعْ وَزَاناَ : فَعِلَ يَفْعَلُ فِعْلًا فَهُوَ فَاعِلٌ وَدَاكَ مَفْعُوْلٌ اِفْعَلْ لَاتَفْعَلْ مَفْعَلٌ مَفْعَلٌ مِفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : عَلِمَ يَعْلَمُ عِلْمًا فَهُوَ عَالِمٌ وَدَاكَ مَعْلُوْمٌ اِعْلَمْ لَاتَعْلَامْ مَعْلَمٌ مَعْلَمٌ مِعْلَمٌ

Alamatnamah eta bae tilu wungkul aksarana jeer ain fiil madina jabar ain fiil mudorena.

بَابْ خَمِسْ وَزَانَا : فَعُلَ يَفْعُلُ فَعْلًا فَهُوَ فَاعِلٌ وَرَاكَ مَفْعُوْلٌ بِهِ اُفْعُلْ لَا تَفْعُلْ مَفْعَلٌ مَفْعَلٌ مِفْعَلٌ

مَوْزُوْنَا : حَسُنَ يَحْسُنُ حُسْنًا فَهُوَ حَاسِنٌ وَرَاكَ مَحْسُوْنٌ بِهِ اُحْسُنْ لَاتَحْسُنْ مَحْسَنٌ مَحْسَنٌ مِحْسَنٌ

Alamatnamah eta bae tilu wungkul aksarana sabab pees ain fiil madina pees ain fiil mudorena

بَابْ سَارِسْ وَازَانَا : فَعِلَ يَفْعِلُ فِعْلًا فَعَلًا فِعْلَانَانْ فَهُوَ فَاعِلٌ وَدَاكَ مَفْعُوْلٌ اِفْعِلْ لَاتَفْعِلْ مَفْعَلٌ مَفْعَلٌ مِفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : حَسِبَ يَحْسِبُ حِسْبًا حَسَبًا حِسْبَانَانْ فَهُوَ حَاسِبٌ وَدَاكَ مَحْسُوْبٌ اِحْسِبْ لَاتَحْسِبْ مَحْسِبٌ مَحْسِبٌ مِحْسَبٌ

Alamatnamah eta bae tilu wungkul aksarana ,sabab jeer ain fiil madina jeer ain fiil mudorena

Karena ceuk koidah :

فَتْحٌ وَضَمٌّ فَتْحٌ كَسْرٌ فَتْحَةً ۞ كَسْرٌ وَفَتْحٌ ضَمٌّ ضَمٌّ كَسْرَةً

جَبَرْ فَيْئَيسْ جَبَرْ جَيْئَيْرْ جَبَرْ جَبَرْ ۞ جَيْئَيْرْ جَبَرْ فَيْئَيْسْ فَيْئَيْسْ جَيْئَيْرْ جٓغْ جَرْ

(jabar pees jabar jeer jabar jabar # jeer jabar pees pees jeer jeung jar)

جَبَرْ فَيْئَيْسْ نَصَرَ يَنْصُرْ نُوْلُوْغَانْ ۞ جَبَرْ جَيْئَيْرْ ضَرَبَ يَضْرِبْ نٓغْكٓلَانْ

(Jabar pees nasoro yansur nulungan # jabar jeer doroba yadrib neunggeulan)

جَبَرْ جَبَرْ فَتَحَ يَفْتَحُ مُوْكَ ۞ جَيْئَيْرْ جَبَرْ عَلِمَ يَعْلَمْ اُوْنِغَا

(jabar jabar fataha yaftahu muka # jeer jabar 'alima ya' lam uninga)

فَيْئَيْ فَيْئَيْسْ حَسُنَ يَحْسُنُ سَائَيْ ۞ جَيْئَيْرْ جَيْئَيْرْ حَسِبَ يَحْسِبْ تُغْ بَائَیْ

(pees pees hasuna yahsunu sae # jeer jeer hasiba yahsib tung bae)

Mana pepertelaana sulasi mazid pih warna awwal dijieun tilu babteh?

بَابْ اَوَلْ وَازَانَ : اَفْعَلَ يُفْعِلُ اِفْعاَلًا فَهُوَ مُفْعِلٌ وَدَاكَ مُفْعَلٌ اَفْعِلْ لَاتُفْعِلْ مُفْعَلٌ مُفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : اَكْرَمَ يُكْرِمُ اِكْرَامًا فَهُوَ مُكْرِمٌ وَدَاكَ مُكْرَمٌ اَكْرِمْ لَاتُكْرِمْ مُكْرَمٌ مُكْرَمٌ

Alamatnmah eta bae opat hurufna sabab di tambahan hamzah koblal fa da asalnamah fa'ala karoma bae sanggeus kitu tuluy di tambahan aksara anu maedahkeun kana ma'na anu tujuh

Mana bukti ma'na anu tujuhteh?
Hiji ma'na ta'diah hartina ngamutaadikeun
Dua ma'na soeruroh hartina ngajadikeun
Tilu ma'na kasiroh hartosna ngalobakeun
Opat ma'na haenunah hartosna mangsa
Lima ma'na ijalah hartosna ngaleungitkeun
Genep ma'na wijdan hartosna manggihan
Tujuh ma'na ta'rid hartosna nyindiran

Karena ceuk qo'idah :

لِهَمْزِ اِفْعَلٍ مَعَنِی سَبْعَةْ ۞ تَعْدِيَةٌ صَيْرُرَةٌ وَكَشِرَهْ

حَيْنُنَةٌ اِزَالَةٌ وِجْدَانٌ ۞ كَدَاكَ تَعْريِْضُ خَدَالبَيَانُ

بَابْ ثَانِ وَزَنَا : فَعَّلَ يُفَعِّلُ تَفْعِيْلًا تَفْعِلَةً تِفْعَالًا فَعَّلًا مُفَعَّلًا فَهُوَ مُفَعِّلٍ وَدَاكَ مُفَعَّلٌ فَعِّلْ لَاتُفَعِّلْ مُفَعَّلٌ مُفَعَّلٌ

مَوْزُوْنَ : فَرَّحَ يُفَرِّحُ تَفْرِيْحًا تَفْرِحَةً تِفْرَاحًا فَرَّحًا مُفَرَّحًا فَهُوَ مُفَرِّحٌ وَدَاكَ مُفَرَّحٌ فَرِّحْ لَاتُفَرِّحْ مُفَرَّحٌ مُفَرَّحٌ

Alamatnamah eta bae opat hurufna sabab di tambahan jinis ain fiil anu di idghomkeun karna asalnamah fa'ala faroha bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na mutaadi

Naha ari haraf anu sok ngamutaadikeunteh aya sabaraha hiji?
Aya tilu

Naon hiji -hijina ?
Hiji hamzah,dua tad'if,tilu haraf jar

Karena ceuk qo'idah :

بِالْهَمْزِ وَتَضْعِيْفِ عَدِّ مَا لَزِمْ ۞ وَحَرْفِ جَرِاِنْ ثُلَاثِيًا وُسِمْ

وَغَيْرُهُ مَدِبِمَا تَأَخَرَ ۞ وَاِنْ حَدَفْتَهَا وَلَازِيْمًا يُرَی

بَابْ ثَالِثْ وَزَنَا : فَاعَلَ يُفَاعِلُ مُفَاعَلَةً وَفِعَالًا وَفِيْعَالًا فَهُوَ مُفَاعِلٌ وَدَاكَ مُفَاعَلٌ فَاعِلْ لَاتُفَاعِلْ مُفَاعَلٌ مُفَاعَلٌ

مَوْزُوْنَ : قَاتَلَ يُقَاتِلُ مُقَاتَلَةً وَقِتَالًا وَقِيْتَالًا فَهُوَ مُقَاتِلٌ وَدَاكَ مُقَاتَلٌ قَاتِلْ لَاتُقَاتِلْ مُقَاتَلٌ مُقَاتَلٌ

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab di tambahan alif antara fa fiil jeung ain fiil karna asalnamah fa'ala qotala bae sanggeus kitu tuluy di tambahan ma'na anu maedahkeun kana ma'na musyarokah baenal isnen

karena ceuk qo'idah :

لِصَادِرٍ مِنِ امرَأَيْنِ فَاعَلَا ۞ وَقَلَّ كَاالْاِلٰهُ زَيْدًا قَاتَلَا

Mana qo'idahna sulasi mazid pih warna awal dijieun tilu bab teh ?
Karena ceuk qo'idah :

اَوَلُهَا رُبَاعِ مِثْلُ اَكْرَمَ ۞ وَفَعَّلَ وَفَاعَلَ كَخَصَمَ

نُوْكَاهِجِ تِنَا تِلُوْ وَرْنَا تَدی ۞ اَيْتَ بَابْنَ اَيَا تِلُوْ كٓسْ غَجَدِ

(nu kahiji tina tilu warna tadi # eta babna aya tilu geus ngajadi)

اَفْعَلَ يُفْعِلُ وَفَعَّلَ يُفَعْ ۞ عِلُ وَفَاعَلَ يُفَاعِلُ وَفَعْ

اَكْرَمَ يُكْرِمُ وَفََرَّحَ يُفَرْ ۞ رِّحُ وَقَاتَلَ يُقَاتِلُ اسْتَقَرْ

Mana pepertelaana sulasi mazid fih warna sani dijieun lima bab teh?

بَابْ اَوَل وَازَانَ : اِنْفَعَلَ يَنْفَعِلُ اِنْفِعَالًا فَهُوَ مُنْفَعِلٌ وَدَاكَ مُنْفَعَلٌ اِنْفَعِلْ لَاتَنْفَعِلْ مُنْفَعَلٌ مُنْفَعَلٌ

مَوْزُوْنَا : اِنْكَسَرَ يَنْكَسِرُ اِنْكِسَارً فَهُوَ مُنْكَسِرٌ وَدَاكَ مُنْكَسَرٌ اِنْكَسِرْ لَاتَنْكَسِرْ مُنْكَسَرٌ مُنْكَسَرٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan hamzah nun qoblal fa karna asalnamah fa'ala kasaro bae,sanggeus kitu tuluy di tambahan haraf anu maedahkeun kana ma'na mutowaah

Naon ari ngaran mutowaahteh?

وهُوَ قَبُوْلُ تَأْثِرِ اَثَرِ الْفِعْلِ بِمُتَعَلِقِ الْفِعْلِ الْمُتَعَدِّيْ

Hartosna :
Narima katapakanana padamelan kusabab cumantelna fiil mutaadi

بَابْ ثَانِ وَزَانَا : اِفْتَعَلَ يَفْتَعِلُ اِفْتِعَالًا فَهُوَ مُفْتَعِلٌ وَدَاكَ مُفْتَعَلٌ اِفْتَعِلْ لَاتَفْتَعِلْ مُفْتَعَلٌ مُفْتَعَلٌ

مَوْزُوْنَ : اِجْتَمَعَ يَجْتَمِعُ اِجْتِمَاعًا فَهُوَ مُجْتَمِعٌ وَدَاكَ مُجْتَمَعٌ اِجْتَمِعْ لَاتَجْتَمِعْ مُجْتَمَعٌ مُجْتَمَعٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan hamzah qoblal fa jeung ta antara fa fiil jeung ain fiil,karna asalnamah fa'ala jama'a bae sanggeus kitu tuluy di tambahan haraf anu maedahkeun kana ma'na mutowaah

بَابْ ثَالِثْ وَزَانَا : اِفْعَلَّ يَفْعَلُّ اِفْعِلَالًا فَهُوَ مُفْعَلٌّ وَدَاكَ مُفْعَلٌّ بِهِ اِفْعَلَّ اِفْعَلِّ اِفْعَلِلْ لَاتَفْعَلَّ لَاتَفْعَلِّ لَاتَفْعَلِلْ مُفْعَلٌّ مُفْعَلٌّ

مَوْزُوْنَا : اِحْمَرَّ يَحْمَرُّ اِحْمِرَارًا فَهُوَ مُحْمَرٌّ وَدَاكَ مُحْمَرٌ بِهِ اِحْمَرَّ اِحْمَرِّ اِحْمَرِرْ لَاتَحْمَرَّ لَاتَحْمَرِّ لَاتَحْمَرِرْ مُحْمَرٌّ مُحْمَرٌّ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana,sabab di tambahan hamzah qoblalfa jeung jinisna lam fiil anu di idghomkeun karna asalnamah faala hamiro bae sanggeus kitu tuluy di tambahan haraf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

بَابْ رَابِعْ وَزَانَا : تَفَعَّلَ يَتَفَعَّلُ تَفَعُّلًا فَهُوَ مُتَفَعِّلٌ وَدَاكَ مُتَفَعَّلٌ بِهٖ تَفَعَّلْ لَا تَتَفَعَّلْ مُتَفَعَّلٌ مُتَفَعَّلٌ

مَوْزُوْنَ : تَكَلَّمَ يَتَكَلَّمُ تَكَلُّمًا فَهُوَ مُتَكَلِّمٌ وَدَاكَ مُتَكَلَّمٌ بِهٖ تَكَلَّمْ لَا تَتَكَلَّمْ 

مُتَكَلَّمٌ مُتَكَلَّمٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab ditambahan ta qoblal fa jeung jinisna ain fi'il anu di idgomkeun karena asalnamah fa'ala kalama bae sanggeus kitu tuluy ditambahan haraf anu maedahkun kana mana mutowaah

بَابْ خَامِسْ وَزَانَ : تَفَاعَلَ يَتَفَاعَلُ تَفَاعُلًا فَهُوَ مُتَفَاعِلٌ وَدَاكَ مُتَفَاعَلٌ بِهِ تَفَاعَلْ لَاتَتَفَعَّل مُتَفَاعَلْ مُتَفَاعَلٌ مُتَفَاعَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَبَاعَدَ يَتَبَاعَدُ تَبَاعُدًا فَهُوَ مُتَبَاعِدٌ وَدَاكَ مُتَبَاعَرٌ بِهِ تَبَاعَدْ لَاتَتَبَاعَدْ مُتَبَاعَرٌ مُتَبَاعَرٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan qoblal fa jeung alif antara fa fiil jeung ain fiil karena asalnamah fa'ala ba'ada bae sanggeus kitu tuluy di tambahan haraf anu maedahkeun kana ma'na musyarokah baenal isnen fa aksaro hartosna reureujeungan duaan atanapi langkung seueur.

Karena ceuk qo'idah :

وَلَهُمَا اَوْزَائِدٍ تَفَاعَلَ ۞ وَقَدْ اَتَی لِغَيْرِ وَاقِعٍ جَلَا

وَاخْصُصْ هُمَا سِيًا بِدِ الْاَوْزَانِ ۞ فَبَدْئُهَا كَانْكَسَرَ وَالشَّانِی

دِيْ تَغْتُوْكٓنْ بَغْسَا لِمَا تٓ تَمْبَهْ ۞ كُوْ اِيٓ وَازَانْ نُوْ لِيْمَا كٓسْ نٓلَهْ

(ditangtukeun bangsa lima teu tambah # ku ieu wazan nu lima geus nelah)

اِفْتَعَلَ افْعَلَّ كَدَا تَفَعَلَ ۞ نَحْوُ تَعَلَّمَ وَزِدْ تَفَعَلَ

اِنْفَعَلَ اِفْتَعَلَ اِفْعَلَّ ۞ اَوْفَةْ لِمَا تَفَعَّلَ تَفَا عَلَ

اِنْكَسَرَ اِجأتَمَعَ ثُمَّ احْمَرَّ ۞ ثُمَّ تَكَلَّمَ تَبَاعَدَ قَرَ

Mana pepertelaana sulasi mazid fih warna salis anu dijieun opat bab teh?

بَابْ اَوَلْ وَازَانَ : اِسْتَفْعَلَ يَسْتَفْعِلُ اِسْتِفْعَالًا فَهُوَ مُسْتَفْعِلٌ وَرَاكَ مُسْتَفْعَلٌ اِسْتَفْعِلْ لَاتَسْتَفْعِلْ مُسْتَفْعَلٌ مُسْتَفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : اِسْتَخْرَجَ يَسْتَخْرِجُ اِسْتِخْرَاجًَا فَهُوَ مُسْتَخْرِجٌ وَدَاكَ مُسْتَخْرَجٌ اِسْتَخْرِجْ لاتَسْتَخْرِجْ مُسْتَخْرَجٌ مُسْتَخْرَجٌ

Alamatnamah eta bae genep wungkul sksarana sabab di tambahan hamzah sin ta qoblal fa karena asalnamah faala horoja bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na salasahijina anu genep

Mana rupa anu genep teh ?
Hiji ma'na tolab hartosna nyuprih
Dua ma'na soeruroh hartosna ngajadikeun
Tilu ma'na wijdan hartosna manggihan
Opat ma'na i'tiqod hartosna nekadkeun
Lima ma'na taslim hartosna masrahkeun
Genep ma'na sual hartosna naroskeun

Karena ceuk qo'idah :

لِسِّنِ الاِسْتِفْعَالِ جَا مَعَانِ ۞ لِطَلَبٍ صَيْرُوْرَةٍ وِجْدَنٍ

كَدَاعْتِقَادٌ بَعْدَهُ التَسْلِيْمُ ۞ سُئَلُهُمْ كَاسْتَخْبَرَ الْكَرِيْمُ

بَابْ ثَانِ وَازَانَ : اِفْعَوْعَلَ يَفْعَوْعِلُ اِفْعِيْعَالًا فَهُوَ مُفْعَوْعِلٌ وَدَاكَ مُفْعَوْعَلٌ بِهِ اِفْعَوْعِلْ لَاتَفْعَوْعِلْ مُفْعَوْعَلٌ مُفْعَوْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : اِعْسَوْشَبَ يَعْسَوْشِبُ اِعْسِيْشَابًا فَهُوَ مُعْسَوْشِبٌ وَدَاكَ مُعْسَوْشَبٌ بِهِ اِعْسَوْشِبْ لَاتَعْسَوْشِبْ مُعْسَوْشَبٌ مُعْسَوْشَبٌ

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana sabab di tambahan hamzah qoblal fa jeung jinisna ain fiil jeung wau anu di simpen antara fa fiil jeung ain fiil karna asalnamah fa'ala 'asaba bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

بَابْ ثَالِثْ وَزَانَ : اِفْعَوَّلَ يَفْعَوِّلُ اِفْعِوَّالًا فَهُوَ مُفْعَوِّلٌ وَدَاكَ مُفْعَوَّلٌ بِهِ اِفْعَوِّلْ لَاتَفْعَوِّلْ مُفْعَوَّلٌ مُفْعَوَّلٌ

مَوْزُوْنَ : اِجْلَوَّدَ يَجْلَوِّدُ اِجْلِوَّادًا فَهُوَ مُجْلَوِّدٌ وَدَاكَ مُجْلَوَّدٌ بِهِ اِجْلَوِّدْ لَاتَجْلَوِّدْ مُجْلَوَّدٌ مُجْلَوَّدٌ

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana sabab di tambahan hamzah qoblal fa jeung wau dua antara ain fiil jeung lam fiil karna asalnamah fa'ala jalada bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

بَابْ رَبِعْ وَازَانَ : اِفْفْعاَلَّ يَفْعَالُّ اِفْعِيْلَالًا فَهُوَ مُفْعَالٌّ وَدَاكَ مُفْعَالٌّ بِهِ اِفْعَالَّ اِفْعَالِّ اِفْعَلِلْ لَاتَفْعَالَّ لَاتَفْعَالِّ لَاتَفْعَلِلْ مُفْعَالٌّ مُفْعَالٌّ

مَوْزُوْنَ : اِحْمَارَّ يَحْمَارُّ اِحْمِرَارًا فَهُوَ مُحْمَارٌّ وَدَاكَ مُحْمَارٌّ بِهِ اِحْمَارَّ اِحْمَارِّ اِحْمَرِرْ لَاتَحْمَارَّ لَاتَحْمَارِّ لَاتَحْمَرِرْ مُحْمَارٌّ مُحْمَارٌّ

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana sabab di tambahan hamzah qoblal fa jeung alif antara ain fiil jeung lam fiil jeung jinisna lam fiil anu di idghomeun karna asalnamah faala hamiro bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

Karena ceuk qo'idah :

ثُمَّ السُّدَاسِ اسْتَفْعَلَ وَفْعَوْعَلَ ۞ وَافْعَوَّلَ افْعَنْلَی يَلِيْهِ اِفْعَنْلَلَ

بَغْسَ كٓنٓفْ اِسْتَفْعَلَ اِفْعَوْعَلَ ۞ اِفْعَوَّلَ نُوْ كَا كٓنٓفْ اِفْعَالَّ

(bangsa genep istaf'ala if'ao'ala # if'awwala nu ka genep if'alla)

اِسْتَخْرَجَ اِعْسَوْشَبَ ثُمَّ اجْلَوَّدَ ۞ اححْمَارَّ يَحْمَارُّ كَابَيْهْ قَدْ اُخِدَ

Mana pepertelaan ruba'i mujarod anu dijieun sabab mulhaqna genep bab teh?

بَابْ اَوَلْ وَازَانَ : فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ فَعْلَلَةً وَفِعْلَالًا فَهُوَ مُفَعْلِلٌ وَدَاكَ مُفَعْلَلٌ فَعْلِلْ لَاتُفَعْلِلْ مَُفَعْلَلٌ مُفَعْلَلٌ

مَوْزُوْنَ : دَخْرَجَ يُدَخْرِجُ دَخْرَجَةً وَدِخْرَاجًا فَهُوَ مُدَخْرِجٌ وَدَاكَ مُدَخْرَجٌ دَخْرِجْ لَاتُدَخْرِجْ مُدَخْرَجٌ مُدَخْرَجٌ

Alamatnamah eta bae opat hurufna tur asal kabeh tur maedahkeun kana ma'na muta'adi

Mana pepertelaana mulhaq ruba'i mujarod anu dijieun genep bab teh ?

بَابْ اَوَلْ وَازَانَ : فَوْعَلَ يُفَوْعِلُ فَوْعَلَةً وَفِيْعَالًا فَهُوَ مُفَوْعِلٌ وَدَاكَ مُفَوْعَلٌ بِهِ فَوْعِلْ لَاتُفَوْعِلْ مُفَوْعَلٌ مُفَوْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : حَوْقَلَ يُحَوْقِلُ حَوْقَلَةً وَحِيْقَالًا فَهُوَ مُحَوْقِلٌ وَدَاكَ مُحَوْقَلٌ بِهِ حَوْقِلْ لَاتُحَوْقِلْ مُحَوْقَلٌ مُحَوْقَلٌ

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab di tambahan wau antara fa fi'il jeung ain fiil karna asalnamah fa'ala haqola bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

بَابْ ثَانِ وَازَانَ : فَيْعَلَ يُفَيْعِلُ فَيْعَلَةً وَفِيْعَالًا فَهُوَ مُفَيْعِلٌ وَدَاكَ مُفَيْعَلٌ فَيْعِلْ لَاتُفَيْعِلْ مُفَيْعَلٌ مُفَيْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : بَيْطَرَ يُبَيْطِرُ بَيْطَرَةً وَبِيْطَارًا فَهُوَ مُبَيْطِرٌ وَدَاكَ مُبَيْطَرٌ بَيْطِرْ لَاتُبَيْطِرْ مُبَيْطَرٌ مُبَيْطَرٌ

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab ditambahan iya antara fa fiil jeung ain fiil karena asalnamah faala batoro bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na muta'adi

بَابْ ثَالِثْ وَزَانَا : فَعْوَلَ يُفَعْوِلُ فَعْوَلَةً وَفِعْوَالًا فَهُوَ مُفَعْوِلٌ وَدَاكَ مُفَعْوَلٌ فَعْوِلْ لَاتُفَعْوِلْ مُفَعْوَلٌ مُفَعْوَلٌ

مَوْزُوْنَ : جَهْوَرَ يُجَهْوِرُ جَهْوَرَةً وَجِهْوَارًا فَهُوَ مُجَهْوِرٌ وَدَاكَ مُجَهْوَرٌ جَهْوِرْ  لَاتُجَهْوِرْ مُجَهْوَرٌ مُجَهْوَرٌ

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab di tambahan wau antara ain fiil jeung lam fiil karena asalnamah faala jaharo bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na mutaadi

بَابْ رَبِعْ وَزَانَ : فَعْيَلَ يُفَعْيِلُ فَعْيَلَةً وَفِعْيَالاً فَهُو مُفَعْيِلٌ وَدَاكَ مُفَعْيَلٌ بِهِ فَعْيِلْ لَاتُفَعْيِلْ مُفَعْيَلٌ مُفَعْيَلٌ

مَوْزُوْنَ : عَشْيَرَ يُعَشْيِرُ عَشْيَرَةً وَعِشْيَارًا فَهُوَ مُعَشْيِرٌ وَدَاكَ مُعَشْيَرٌ بِهِ عَشْيِرْ لَاتَُعَشْيِرْ مُعَشْيَرٌ مُعَشْيَرٌ

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab di tambahan iya antara ain fiil jeung lam fiil karna asalnamah fa'ala asyaro bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah.

بَابْ خَامِسْ وَزَانَا : فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ فَعْلَلَةً وَفِعْلَالَاً فَهُوَ مُفَعْلِلٌ وَدَاكَ مُفَعْلَلٌ فَعْلِلْ لَاتُفَعْلِلْ مُفَعْلَلٌ مُفَعْلَلٌ

مَوْزُوْنَ : جَلبَبَ يُجَلْبِبُ جَلْبَبَةً وَجِلْبَاباً فَهُو مُجَلْبِبٌ وَدَاكَ مُجَلبَبٌ جَلْبِبْ لَاتُجَلبِبْ مُجَلْبَبٌ مُجَلْبَبٌ

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab di tambahan jinisna lam fiil karna asalnamah fa'ala jalaba bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na muta'adi

بَابْ سَادِسْ وَازَانَ : فَعْلَی يُفَعْلِی فَعْلَاةً وَفِعْلَاءً فَهُو مُفَعْلیٍ وَدَاكَ مُفَعْلاً فَعْلِی لَاتُفَعْلِی مُفَعْلاً مُفَعْلاً

مَوْزُوْنَ : سَلْقَی يُسَلْقِی سَلْقَاةً وَسِلْقَاءً فَهُوَ مُسَلْقٍی وَدَاكَ مُسَلْقًا سَلْقِی لَاتُسَلْقِی مُسَلْقَا مُسَلْقاً

Alamatnamah eta bae opat wungkul aksarana sabab  ditambahan iya ilhak di akhirna karena asalnamah fa'ala salako bae sanggeus kitu tuluy ditambahan aksara anu maedahkeun kana ma'na mutaadi

Karena ceuk qo'idah :

ثُمَّ رُبَاعِيٌ بِبَابٍ وَاحِدِ ۞ وَالْحِقْ بِهِ سِتًا بِغَيْرِ زَائِرِ

فَوْعَلَ فَعْيَلَ كَدَاكَ فَعْوَالَ ۞ فَعْيَلَ فَعْلَلَ كَدَاكَ فَعْلَی

اَرِیْ فِعِلْ بَغْسَا اَوْفَةْ تٓ تَمبَهْ ۞ اَيْتَ بَابْنَ اَيَا هِجِ تٓ سَلاَهْ

(ari fi'il bangsa opat teu tambah # eta babna aya hiji teu salah)

تَفِیْ غَبَوْكََاَنْ مُلْحَقْ كٓنٓفْ بَابْ ۞ جُملَهْ تُوْجُوْهْ جٓغْ نُوْ تَدِی اَصَلْ بَابْ

Tapi ngabogaan mulhak genep bab # jumlah tujuh jeung nu tadi asal bab)

فَوْعَلَ فَعْيَلَ كَاتِلُوْ فَعْوَالَ ۞ فَعْيَلَ فَعْلَلَ كَاكٓنٓفْ فَعْلَی

حَوْقَلَ بَيْطَرَ كَاتِلُوْ جَهْواَرَ ۞ عَشْيَرَ جَلْبَابَ كَاكٓنٓفْ سَلْقَی

Mana pepertelaan ruba'i mazid fih warna awwal anu dijieun sa bab,mulhaqna dalapan bab teh

بَابْنَا وَزَانَ : تَفَعْلَلَ يَتَفَعْلَلُ تَفَعْلُلاً فَهُوَ مُتَفَعْلِلٌ وَدَاكَ مُتَفَعْلَلٌ بِهِ تَفَعْلَلْ لَاتَتَفَعْلَلْ مُتَفَعْلَلٌ مُتَفَعْلَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَدَخْرَجَ يَتَدَخْرَجُ تَدَخْرُجًا فَهُوَ مُتَدَخْرِجٌ وَدَاكَ مُتَدَخْرَجٌ بِهِ تَدَخْرَجْ لَاتَتَدَخْرَجْ مُتَدَخْرَجٌ مُتَدَخْرَجٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan ta koblal fa karna asalnamah fa'ala dahroja bae sanggeus kitu tuluy di tambahan aksara anu maedahkeun kana mutowaah

مُلْحَكْقْنَا بَابْ كَا هِجِی وَزَانَ : تَفَعْلَلَ يَتَفَعْلَلُ تَفَعْلُلاً فَهُوَ مُتَفَعْلِلٌ وَدَاكَ مُتَفَعْلَلٌ بِهِ تَفَعْلَلْ لَاتَتَفَعْلَلْ مُتَفَعْلَلٌ مُتَفَعْلَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَجَلْبَبَ يَتَجَلْبَبُ تَجَلْبُبًا فَهُوَ مُتَجَلْبِبٌ وَدَاكَ مُتَجَلْبَبٌ بِهِ تَجَلْبَبْ لَاتَتَجَلْبَبْ مُتَجَلْبَبٌ مُتَجَلْبَبٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan ta qoblal fa jeung jinisna lam fiil karena asalnamah faala jalaba bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na mutowaah

مُلْحَقْ كَادُوَا وَازَانَا : تَفَوْعَلَ يَتَفَوْعَلُ تَفَوْعُلًا فَهُوَ مُتَفَوْعِلٌ وَدَاكَ مُتَفَوْعَلٌ بِهِ تَفَوْعَلْ لَاتَتَفَوْعَلْ مُتَفَوْعَلٌ مُتَفَوْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَجَوْرَبَ يَتَجَوْرَبُ تَجَوْرُبًا فَهُوَ مُتَجَوْرِبٌ وَدَاكَ مُتَجَوْرَبٌ بِهِ تَجَوْرَبْ لَاتَتَجَوْرَبْ مُتَجَوْرَبٌ مُتَجَوْرَبٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan ta qoblal fa jeung wau antara fa fiil jeung ain fiil karna asalnamah fa'ala jaroba bae sanggeus kitu tuluy ditambahan aksara anu maedahkeun kana ma'na mutaadi

مُلْحَقْ كَا تِلُوْ وَزَانَ : تَفَيْعَلَ يَتَفَيْعَلُ تَفَيْعُلًا فَهُوَ مُتَفَيْعِلٌ وَدَاكَ مُتَفَيْعَلٌ بِهِ تَفَيْعَلْ لَاتَتَفَيْعَلْ مُتَفَيْعَلٌ مُتَفَيْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَسَيْطَنَ يَتَسَيْطَنُ تَسَيْطُنًا فَهُوَ مُتَسَيْطِنٌ وَدَاكَ مُتَسَيْطَنٌ بِهِ تَسَيْطَنْ لَاتَتَسَيْطَنْ مُتَسَيْطَنٌ مُتَسَيْطَنٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan ta qoblal fa jeung ya antara fa fiil jeung ain fiil karna asalnamah faala satona bae sanggeus kitu tuluy di tambahan aksara anu maedahkeun kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كا اَوْفَةْ وَزَانَ : تَفَعْوَلَ يَتَفَعْوَلُ تَفَعْوُلًا فَهُوَ مُتَفَعْوِلٌ وَدَاكَ مُتَفَعْوَلٌ بِهِ تَفَعْوَلْ لَاتَتَفَعْوَلْ مُتَفَعْوَلٌ مُتَفَعْوَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَرَهْوَكَ يَتَرَهْوَكُ تَرَهْوُكًا فَهُوَ مُتَرَهْوِكٌ وَدَاكَ مُتَرَهْوَكٌ بِهِ تَرَهْوَكْ لَاتَتَرَهْوَكْ مُتَرَهْوَكٌ مُتَرَهْوَكٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab di tambahan ta qoblal fa jeung wau antara ain fiil jeung lam fiil karna asalnamah faala rohaka bae sanggeus kitu tuluy di tambahan aksara anu maedahkeun kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كَا لِمَا وَزَانَا : تَفَعْلَی يَتَفَعْلِی تَفَعْلِيًا فَهُو مُتَفَعْلٍ وَدَاكَ مُتَفَعْلًا بِهِ تَفَعْلَی لَاتَتَفَعْلَی مُتَفَعْلًا مُتَفَعْلًا

مَوْزُوْنَ : تَسَلْقَی يَتَسَلْقِی تَسَلْقِيًا فَهُوَ مُتَسَلْقٍی وَدَاكَ مُتَسَلْقًا بِهِ تَسَلْقَ لَاتَتَسَلْقَ مُتَسَلْقًا مُتَسَلْقًا

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab ditambahan ta qoblal fa jeung iya ilhaq di akhirna karna asalnamah fa'ala salaqo bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كَا كٓنٓفْ وَزَانَ : تَفَعْفَلَ يَتَفَعْفَلُ تَفَعْفُلًا فَهُوَ مُتَفَعْفِلٌ وَدَاكَ مُتَفَعْفَلٌ بِهِ تَفَعْفَلْ لَاتَتَفَعْفَلْ مُتَفَعْفَلٌ مُتَفَعْفَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَزَلْزَلَ يَتَزَلْزَلُ تَزَلْزُلًا فَهُوَ مُتَزَلْزِلٌ وَدَاكَ مُتَزَلْزَلٌ بِهِ تَزَلْزَلْ لَاتَتَزَلْزَلْ مُتَزَلْزَلٌ مُتَزَلْزَلٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab ditambahan ta qoblal fa jeung jinisna fa fiil karna asalnamah fa'ala zalala bae sanggeus kitu tuluy di tambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na mutowaah

مُلْحَقْ كَا تُوْجُوْهْ وَزَانَ : تَفَعْنَلَ يَتَفَعْنَلُ تَفَعْنُلًا فَهُوَ مُتَفَعْنِلٌ وَدَاكَ مُتَفَعْنَلٌ بِهِ تَفَعْنَلْ لَاتَتَفَعْنَلْ مُتَفَعْنَلٌ مُتَفَعْنَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَقَلْنَسَ يَتَقَلْنَسُ تَقَلْنُسًا فَهُوَ مُتَقَلْنِسٌ وَدَاكَ مُتَقَلْنَسٌ بِهِ تَقَلْنَسْ لَاتَتَقَلْنَسْ مُتَقَلْنَسٌ مُتَقَلْنَسٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab ditambahan ta qoblal fa jeung nun antara ain fiil jeung lam fiil karna asalnamah fa'ala qolasa bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كَا دَلَفَانْ وَزَانَ : تَمَفْعَلَ يَتَمَفْعَلُ تَمَفْعُلًا فَهُوَ مُتَمَفْعِلٌ وَدَاكَ مُتَمَفْعَلٌ بِهِ تَمَفْعَلْ لَاتَتَمَفْعَلْ مُتَمَفْعَلٌ مُتَمَفْعَلٌ

مَوْزُوْنَ : تَمَسْكَنَ يَتَمَسْكَنُ تَمَسْكُنًا فَهُوَ مُتَمَسْكِنٌ وَدَاكَ مُتَمَسْكَنٌ بِهِ تَمَسْكَنْ لَاتَتَمَسْكَنْ مُتَمَسْكَنٌ مُتَمَسْكَنٌ

Alamatnamah eta bae lima wungkul aksarana sabab ditambahan ta jeung mim qoblal fa karna asalnamah fa'ala sakana bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

Karena ceuk qo'idah :

ثُمَّ الخُمَاسِیٌ بِبَابِ تِسْعَةْ ۞ لَكِنْ سَمَانٌ مُلْحَقٌ مِنْ وَاحِدَاهْ

بَغْسَا لِيْمَا اَيْتَ اَيَا سَلَفَانْ بَابْ ۞ نُوْ دَلَفَانْ مُلْحَقْ تِنَا هِجِ بَابْ

(bangsa lima eta aya salapan bab # nu dalapan mulhak tina hiji bab) 

تَجَلْبَبَ تَجَوْرَبَ تَسَيْطَنَ ۞ تَرَحْوَكَ نُوْ كَا لِيْمَا تَسَلْقَا

تَزَلْزَلَ تَقَلْنَسَ تَمَسْكَنَ ۞ لِيَانْ تَدَخْرَجَ كَبَيْهْ مُلْحَقْنَا

Mana pepertelaan ruba'i mazid fih warna sani anu dijieun dua bab mulhaqna tilu bab teh ?

بَابْ اَوَلْ وَزَانَ : اِفْعَنْلََلَ يَفْعَنْلِلُ اِفْعِنْلَالًا فَهُوَ مُفْعَنْلِلٌ وَدَاكَ مُفْعَنْلَلٌ بِهِ

اِفْعَنْلِلْ لَاتَفْعَنْلِلْ مُفْعَنْلَلٌ مُفْعَنْلَلٌ

مَوْزُوْنَ : اِخْرَنْجَمَ يَخْرَنْجِمُ اِخْرِنْجَامًا فَهُوَ مُخْرَنْجِمٌ وَدَاكَ مُخْرَنْجَمٌ بِهِ اِخْرَنْجِمْ لَاتَخْرَنْجِمْ مُخْرَنْجَمٌ مُخْرَنْجَمٌ

Alamatnamah eta bae genep hurufna sabab ditambahan hamzah qoblal fa jeung nun antara ain fiil jeung lam fiil karna asalnamah fa'lala harjama bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

بَابْ كَا دُوَا وَزَانَ : اِفْعَلَلَّ يَفْعَلِلُّ اِفْعِلَّالًَا فَهُوَ مُفْعَلِلٌّ وَدَاكَ مُفْعَلَلٌّ بِهِ اِفْعَلِلَّ اِفْعَلِلِّ اِفْعَلِلْ لَاتَفْعَلِلَّ لَاتَفْعَلِلِّ لَاتَفْعَلِلْ مُفْعَلَلٌّ مُفْعَلَلٌّ

مَوْزُوْنَ : اِقْشَعَرَّ يَقْشَعِرُّ اِقْشِعْرَارً فَهُوَ مُقْشَعِرٌّ وَدَاكَ مُقْشَعَرٌّ بِهِ اِقْشَعِرَّ اِقْشَعِرِّ اِقْشَعْرِرْ لَاتَقْشَعِرَّ لَاتَقْشَعِرِّ لَاتَقْشَعْرِرْ مُقْشَعَرٌّ مُقْشَعَرٌّ

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana sabab ditambahan hamzah qoblal fa jeung jinisna lam fiil anu di idghomkeun karna asalnamah fa'ala qosy'aro bae sanggeus kitu tuluy dutambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كَا هِجِ وَزَانَ : اِفْعَنْلَلَ يَفْعَنْلِلُ اِفْعِنْلَالًا فَهُوَ مُفْعَنْلِلٌ وَدَاكَ مُفْعَنْلَلٌ بِهِ اِفْعَنْلِلْ لَاتَفْعَنْلِلْ مُفْعَنْلَلٌ مُفْعَنْلَلٌ

مَوْزُوْنَ : اِقْعَنْسَسَ يَقْعَنْسِسُ اِقْعِنْسَاسًا فَهُوَ مُقْعَنْسِسٌ وَدَاكَ مُقْعَنْسَسٌ بِهِ اِقْعَنْسِسْ لَاتَقْعَنْسِسْ مُقْعَنْسَسٌ مُقعَنْسَسٌ

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana saba  ditambahan hamzah qoblal fa jeung nun anu disimpen antra ain fiil jeung lam fiil jeung ditambahan jinisna lam fiil karna asalnamah fa'ala qo'asa bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeu  kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كَا دُوَا وَزَانَ : اِفْعَنْلَی يَفْعَنْلِی اِفْعِنْلَاءً فَهُوَ مُفْعَنْلٍ وَدَاكَ مُفْعَنْلًا بِهِ اِفْعَنْلِی لَاتَفْعَنْلِی مُفْعَنْلًا مُفْعَنْلًا

مَوْزُوْنَ : اِسْلَنْقَ يَسْلَنْقِی اِسْلِنْقَاءً فَهُوَ مُسْلَنْقٍی وَدَاكَ مُسْلَنْقًا بِهِ اِسْلَنْقِ لَاتَسْلَنْقِی مُسْلَنْقًا مُسْلَنْقًا

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana sabab ditambahan hamzah qoblal fa jeung nun antara ain fiil jeung lam fiil jeung ditambahan iya ilhaq di akhirna karna asalnamah fa'ala salaqo bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

مُلْحَقْ كَا تِلُوْ وَزَانَ : اِفْعَئَلَّ يَفْعَئِلُّ افْعِئْلَالًا وَمُفَئْلِيْلَةً فَهُوَ مُفْعَئِلٌّ وَدَاكَ مُفْعَئَلٌّ بِهِ اِفْعَئِلَّ اِفْعَئِلِّ اِفْعَئْلِلْ لَاتَفْعَئِلَّ لَاتَفْعَئِلِّ لَاتَفْعَئْلِلْ مُفْعَئَلٌّ مُفْعَئَلٌّ

مَوْزُوْنَ : اِطْمَعْئَنَّ يَطْمَعْئِنُّ اِطْمِئْنَانًا وَطُمَئْنِيْنَةً فَهُوَ مُطْمَئِنٌّ وَدَاكَ مُطْمَئَنٌّ بِهِ اِطْمَئِنَّ اِطْمَئِنِّ اِطْمَئْنِنْ لَاتَطْمَئِنَّ لَاتَطْمَئِنِّ لَاتَطْمَئْنِنْ مُطْمَئَنٌّ مُطْمَئَنٌّ

Alamatnamah eta bae genep wungkul aksarana sabab ditamabahan hamzah antara ain fi'il jeung lam fiil jeung jinisna lam fiil anu di idghomkeun karna asalnamah fa'ala tomana bae sanggeus kitu tuluy ditambahan huruf anu maedahkeun kana ma'na lazimah

Karna ceuk qo'idah :

فَدُوْ السُدَاسِ بِبَيَانِ خَمسَهْ ۞ لَكِنْ ثَلَاثِ مُلْحَقًا مِنْ ثَانِيَهْ

اَرِی فِعِلْ بَغْسَا كٓنٓفْ لِيْمَا بَابْ ۞ اَنُوْ تِلُوْ مُلْحَقْ تِنَا دُوَا بَابْ

(ari fi'il bangsa genep lima bab # anu tilu mulhak tina dua bab)

اِفْعَنْلَلَ اِفْعَلَلَّ اِفْعَنْلَلَ ۞ اِفْعَنْلَی اِفْعَئَلَّ نُوْ كَا لِيْمَانَا

(if'anlala if'alalla if'anlala # if'anla if'alalla nu kaliman)

اِخْرَنْجَمَ اِقْشَعَرَّ اِقْعَنْسَسَ ۞ اِسْلَنْقَی اِطْمَئَنَّ نُوْ كَا لِيْمَانَا

(ikhronjama iqsya'arro iq'ansasa # islanqo itmaanna nu kalimana)

اِخْرَنْجَمَ بَوْكَا دُوَا مُلْحَقْ نَا ۞ اِقْعَنْسَسَ اِسْلَنْقَی نُوْ كَا دُوَانَ

(ikhronjama boga dua mulhaqna # iq'ansasa islanqo nu kaduana)

اِقْشَعَرَّ بَوْكَا هِجِ مُلْحَقْنَا ۞ يَا اَيْتَ لَفَظْ اِطْمَئَنَّ بُوْكْتَوْسْنَا

(iqsya'arro boga hiji mulhakna # nyaeta lafad itmaanna buktosna)

KETERANGAN :

فَعَلَ : fi'il madi
يَفْعُلُ : fi'il mudore
فَعْلًا : masdar tauqid
فَهُوَ : isim domir
فَاعِلٌ : isim fa'il
وَدَاكَ : isim isaroh
مَفْعُوْلٌ : isim maf'ul
اُفْعُلْ : fi'il amar
لَاتَفْعُلْ : fi'il nahyi
مَفْعَلٌ : isim zaman
مَفْعَلٌ : isim makan
مِفْعَلٌ : isim alat